Αγωγή τύπου SLAPP, ύψους 142.000 ευρώ, άσκησε εταιρεία κατά 10 κατοίκων του μικρού ορεινού χωριού Παύλιανη, που βρίσκεται μέσα στο ελατοδάσος και στα κρυστάλλινα νερά της Οίτης, που αντιδρούν –όπως και όλοι οι κάτοικοι του χωριού, μόνιμοι και μη– στην κατασκευή μικρού υδροηλεκτρικού που έχει ήδη αρχίσει να κατασκευάζεται στο πιο δημοφιλές και επισκέψιμο από τουρίστες και σχολεία ρέμα της.
Η εταιρεία «ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΟΝΤΟΣ & ΣΙΑ Ε.Ε.» με διακριτικό τίτλο «PRO ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ», που έχει αναλάβει την κατασκευή του υδροηλεκτρικού, κατηγορεί τους 10 συγκεκριμένους κατοίκους ότι διέπραξαν σε βάρος της το έγκλημα της απάτης ενώπιον δικαστηρίου, καταθέτοντας ψευδείς ισχυρισμούς, καταφέρνοντας να παραπλανήσουν τους δικαστές, οι οποίοι με αυτό τον τρόπο εξέδωσαν ευνοϊκές γι’ αυτούς αποφάσεις. Και αξιώνει αυτό το υπέρογκο ποσό επικαλούμενη οικονομική και ηθική βλάβη.
Ολα ξεκίνησαν όταν τον Δεκέμβριο του 2008 η εταιρεία έλαβε άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για κατασκευή μικρού υδροηλεκτρικού στο ρέμα Παύλιανης που πηγάζει από τις νότιες-νοτιοανατολικές παρυφές των κορυφών Πυργάκι, Μακρυράχη και Ξεροβούνι του όρους Οίτη και βρίσκεται πλησίον του οικισμού.
Το υδροηλεκτρικό έργο εκμεταλλεύεται ενεργειακά τη διαθέσιμη παροχή του ρέματος Παύλιανης κατά τον ρου του ποταμού και την υψομετρική διαφορά των 326 μέτρων που δημιουργείται τοπικά και, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του, θα αποτελείται από το τμήμα υδροληψίας που περιλαμβάνει ένα σκυρόδμητο φράγμα ύψους 2 μέτρων και μια δεξαμενή σε υψόμετρο άνω των 900 μέτρων και σε απόσταση περίπου 150 μέτρων από τον οικισμό της Παύλιανης. Κι ακόμη, από αγωγό μήκους 3.360 μέτρων που θα μεταφέρει το νερό στον σταθμό παραγωγής που θα καταλαμβάνει 116 τετραγωνικά μέτρα.
Αντιδράσεις
Στην κατασκευή του έργου αντέδρασαν εξαρχής κάτοικοι και φορείς του χωριού, υποστηρίζοντας ότι οι επιπτώσεις του έργου στην ήπια τουριστική ανάπτυξη του χωριού, στο φυσικό περιβάλλον και στην άρδευση των κατάντη αγροκτημάτων είναι σοβαρές και για αυτό έλαβαν αρνητική απόφαση για την κατασκευή του. Αλλωστε, η ανάδειξη της Παύλιανης σε ορεινό τουριστικό προορισμό ιδιαίτερου φυσικού κάλλους πανελλαδικά οφείλεται σε αυτό το ρέμα.
Ετσι, τον Μάιο του 2012 ο τέως πρόεδρος της Παύλιανης, ο Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Κουβέλου Παύλιανης και ημίσεως Κουμαριτσίου, ο Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Παύλιανης και η Κίνηση Πολιτών για την Προστασία της Οίτης κατέθεσαν στο ΣτΕ αίτηση ακύρωσης για την Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) του έργου που είχε λάβει η εταιρεία δύο μήνες πριν από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Υποστηρίζοντας, μεταξύ άλλων, ότι από την κατασκευή του έργου υφίσταται κίνδυνος σοβαρής οικολογικής και αισθητικής αλλοίωσης του φυσικού περιβάλλοντος. Με απόφασή του το Ε’ Τμήμα του ΣτΕ απέρριψε την αίτηση ακύρωσης.
Τον Απρίλιο του 2019 η εταιρεία έλαβε άδεια εκτέλεσης του έργου από τον Συντονιστή Αποκεντρωμένης Διοίκησης Θεσσαλίας – Στερεάς Ελλάδας. Κατά της απόφασης αυτής στράφηκαν δύο μήνες μετά 84 κάτοικοι της Παύλιανης, ο Μορφωτικός και Πολιτιστικός Σύλλογος Παυλιανιτών και ο Αναγκαστικός Συνεταιρισμός Κουβέλου και ημίσεως Κουμαριτσίου Παύλιανης, υποστηρίζοντας ότι δεν προηγήθηκε της έκδοσης της άδειας ο απαιτούμενος καθορισμός των οριογραμμών του ρέματος.
Ασφαλιστικά μέτρα
Με απόφαση που εκδόθηκε τον Νοέμβριο του 2022, το ΣτΕ απέρριψε την αίτηση ακύρωσης κρίνοντας ως αβάσιμο τον ισχυρισμό τους και διότι είχε παρέλθει η προθεσμία προσβολής των περιβαλλοντικών όρων του έργου.
Τον Οκτώβριο του 2023, η εταιρεία ξεκίνησε τις εργασίες κατασκευής του έργου και λίγες μέρες μετά 63 κάτοικοι, μεταξύ των οποίων και οι 10 εναγόμενοι, κατέθεσαν ασφαλιστικά μέτρα στο Πρωτοδικείο Λαμίας υποστηρίζοντας ότι η κατασκευή και λειτουργία του έργου θα υποβαθμίσει το φυσικό και οικιστικό περιβάλλον εντός του οποίου διαβιούν και ζητώντας να απαγορευτεί στην εταιρεία η πραγματοποίηση οποιασδήποτε εργασίας.
Η εταιρεία κατηγορεί τους 10 κατοίκους ότι ενώ το ΣτΕ είχε αποφανθεί ότι η κατασκευή του υδροηλεκτρικού επιτρέπεται, οι εναγόμενοι επέμειναν ασκώντας την αίτηση ασφαλιστικών μέτρων. Και ότι με ψευδείς ισχυρισμούς με σκοπό να παραπλανήσουν τον δικαστή τον έπεισαν να χορηγήσει την αιτούμενη προσωρινή διαταγή στις 18/12/2023 έως τη συζήτηση της αίτησης σε δικάσιμο στις 18/1/2024.
Κάτοικοι παρακολουθούν τις εργασίες κατασκευής του έργου
Εκμεταλλευόμενοι τον περιορισμένο χρόνο που είχε στη διάθεσή της η πρόεδρος Υπηρεσίας του Πρωτοδικείου Λαμίας, οι αντίδικοι κατάφεραν να παραπλανήσουν το Δικαστήριο και να σταματήσουν προσωρινά τις εργασίες, υποστηρίζει η εταιρεία. Στις 22/2/2024 εκδόθηκε απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Λαμίας με την οποία απορρίφθηκε η αίτηση.
Εν τω μεταξύ, στις 7/2/2024, 50 κάτοικοι της Παύλιανης προσέφυγαν εκ νέου στο ΣτΕ, μεταξύ των οποίων και οι 10 εναγόμενοι, καταθέτοντας αίτηση ακύρωσης και αίτηση αναστολής αδειοδοτικών αποφάσεων για το έργο, αλλά και των εργασιών εγκατάστασης του έργου, κάτι που έγινε δεκτό.
Ασκηση αγωγής
Η εταιρεία που άσκησε την αγωγή υποστηρίζει και πάλι ότι συνεπεία της παραπλάνησης της προέδρου Υπηρεσίας του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ, που επιτεύχθηκε ξανά διά της επίκλησης των ίδιων αναληθών πραγματικών περιστατικών, οι κάτοικοι κατάφεραν να εκδοθεί στις 12/3/2024 νέα προσωρινή διαταγή, τη φορά αυτή από το ΣτΕ. Η προσωρινή αυτή διαταγή, που απαγόρευε εκ νέου την οποιαδήποτε εργασία υλοποίησης του έργου, διατηρήθηκε σε ισχύ μέχρι τις 26/4/2024, οπότε και η Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ απέρριψε την αίτηση αναστολής.
Μετά από αυτό, η εταιρεία προχώρησε στην άσκηση της αγωγής των 142.000 ευρώ ισχυριζόμενη ότι αν δεν είχαν μεσολαβήσει οι προσωρινές διαταγές της προέδρου Υπηρεσίας του Πρωτοδικείου Λαμίας και της προέδρου του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ, οι οποίες δεν θα είχαν εκδοθεί αν δεν είχε υπάρξει η απατηλή συμπεριφορά των εναγομένων, θα είχε ολοκληρώσει την εγκατάσταση και θα είχε λειτουργήσει το υδροηλεκτρικό τουλάχιστον τέσσερις μήνες νωρίτερα από την ημέρα που τελικά θα ολοκληρωθεί. Υπολόγισε, δε, ότι έτσι έχει υποστεί απώλεια 33,3% στο σύνολο της ετήσιας ενεργειακής παραγωγής του έργου, κάτι που υπολόγισε σε απώλεια 91.907,29 ευρώ.
Επιπλέον, η εταιρεία θεωρεί παρελκυστική τη συμπεριφορά των κατοίκων κατά των οποίων έχει στραφεί από την οποία προσβλήθηκε περαιτέρω το κύρος και η αξιοπιστία της και, προεξοφλώντας ως παράνομη τη συμπεριφορά των εναγομένων, ισχυρίζεται ότι από τη δημοσιοποίηση των ισχυρισμών και των θέσεών τους για το υδροηλεκτρικό διαμορφώθηκε μια ευρύτερα αρνητική στάση έναντι της εταιρείας στην πόλη της Λαμίας και στην ευρύτερη Περιφέρεια της Στερεάς Ελλάδας, κάτι που επέφερε την αδρανοποίηση των εργασιών της. Λόγος για τον οποίο απαιτεί από τους 10 κατοίκους το ποσό των 50.000 ευρώ ως χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη.
Οι κανόνες
Η αγωγή κατά των 10 κατοίκων της Παύλιανης αποτελεί μια περίπτωση αγωγών τύπου SLAPP («Στρατηγικές αγωγές προς αποθάρρυνση της συμμετοχής του κοινού»), που έχει τα χαρακτηριστικά που περιγράφονται σε πρόσφατη ευρωπαϊκή Οδηγία, γνωστή και ως anti-SLAPP. Σε αυτήν προβλέπονται κανόνες για την προστασία των προσώπων με δημόσια συμμετοχή από αβάσιμες και καταχρηστικές αγωγές.
Ως «συμμετοχή του κοινού» νοείται κάθε δήλωση ή δραστηριότητα φυσικού ή νομικού προσώπου που διατυπώνεται ή πραγματοποιείται κατά την άσκηση του δικαιώματος στην ελευθερία της έκφρασης και πληροφόρησης για θέματα δημοσίου συμφέροντος, καθώς και δράσεις που συνδέονται άμεσα με αυτές. Τα θέματα δημοσίου συμφέροντος αφορούν κάθε θέμα που επηρεάζει το κοινό, σε βαθμό ώστε αυτό να έχει θεμιτό ενδιαφέρον σε τομείς μεταξύ των οποίων και το περιβάλλον.
Εξάλλου, η άσκηση αυτής της αγωγής εγείρει κάποια ερωτήματα με πρώτο και κυριότερο το με ποια κριτήρια η εταιρεία επέλεξε να «στοχοποιήσει» αποκλειστικά τους συγκεκριμένους κατοίκους όταν οι κάτοικοι που διώκονται είναι 10 μεταξύ των 63 που έκαναν τα ασφαλιστικά μέτρα στο Πρωτοδικείο της Λαμίας και μεταξύ των 50 που προσέφυγαν στο ΣτΕ, αλλά και μεταξύ όλων των κατοίκων της Παύλιανης που είναι απέναντι στο έργο. Πώς, λοιπόν, τους ξεχώρισε από τους υπόλοιπους;
Χωρίς άδεια
Τελικά, γιατί έκανε η εταιρεία την αγωγή, εφόσον κέρδιζε τις δικαστικές αποφάσεις; Μήπως γιατί θεώρησε ότι έτσι θα κάμψει τις αντιστάσεις των κατοίκων; Πώς αλλιώς μπορεί να ερμηνευτεί το γεγονός ότι ενώ μπορούσε να ξεκινήσει εργασίες για την κατασκευή του υδροηλεκτρικού από τον Απρίλιο του 2024 (όταν η Επιτροπή Αναστολών του ΣτΕ απέρριψε το αίτημα αναστολής των εργασιών των κατοίκων και άρα μπορούσε να τις ξεκινήσει), περίμενε να ξεκινήσει πάλι τις εργασίες μόλις κατέθεσε την αγωγή στις 3 Ιουνίου του 2024 και την επέδωσε στους κατοίκους;
Καθώς οι κάτοικοι συνέχισαν να ελέγχουν το έργο μετά την έκδοση των τελευταίων δικαστικών αποφάσεων, διαπιστώθηκε ότι η εταιρεία δεν είχε πάρει άδεια από την Πυροσβεστική, όπως έπρεπε να κάνει, για να εκτελεί εργασίες μέσα σε αντιπυρική περίοδο, κάτι το οποίο έπραξε στη συνέχεια.
Ακόμη, ότι στις 16 Ιουνίου 2024 έληξε μια άλλη άδεια που είχε για εργασίες στο ρέμα, που σταμάτησαν έπειτα από καταγγελία στο αστυνομικό τμήμα και μέχρι να λάβει εκ νέου άδεια. Και επιπλέον, ότι σε αυτοψία του Δασαρχείου τον Αύγουστο διαπιστώθηκαν παραβιάσεις των όρων της ΑΕΠΟ, λόγος για τον οποίο κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά προς την εταιρεία. Μήπως με την αγωγή αυτά ήθελε να αποφύγει η εταιρεία, αφού εξαιτίας αυτών είχε σταματήσει τις εργασίες;
Κι ακόμη, αμφισβητείται το δικαίωμα των κατοίκων να προσφύγουν όσες φορές κρίνουν στα δικαστήρια, προκειμένου να προστατέψουν το φυσικό περιβάλλον του τόπου τους από το οποίο εξαρτάται η ύπαρξή τους; Αλλά, πέραν της άσκησης της αγωγής, προκύπτει αναπόφευκτα ακόμη ένα ερώτημα: αξίζει ο όποιος αντίκτυπος που θα προκαλέσει το έργο στη φυσιογνωμία και στο περιβάλλον της Παύλιανης για την παραγωγή μόλις 0,83 MW ενέργειας;