ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΩΝ ΓΕΝΙΚΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ
ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ
Α1.
Όταν ήταν ύπατοι ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρωνας και ο Γάιος Αντώνιος, ο Λέυκιος Σέργιος Κατιλίνας, ένας άντρας από πολύ αριστοκρατική γενιά αλλά με πολύ διεστραμμένο χαρακτήρα, συνωμότησε εναντίον του κράτους. Αυτόν ακολούθησαν μερικοί επιφανείς αλλά αχρείοι άντρες. Ο Κικέρωνας έδιωξε τον Κατιλίνα από την Ρώμη. Οι σύντροφοί του πιάστηκαν και στραγγαλίστηκαν στη φυλακή.
Ενεργώντας κάτω από την επιρροή αυτών πολλοί, όχι μόνο φαύλοι αλλά και άπειροι, αν τον είχα τιμωρήσει, θα έλεγαν ότι αυτό έγινε σκληρά και τυραννικά. Τώρα καταλαβαίνω πως, αν αυτός φτάσει στο στρατόπεδο του Μάνλιου όπου κατευθύνεται, κανείς δεν θα είναι τόσο ανόητος, που να μην βλέπει πως έγινε συνωμοσία (και) (δεν θα είναι) τόσο αχρείος που να μην το ομολογήσει.
B1.
1-β, 2- α, 3 – β, 4 – γ, 5 – γ
Β2.
Ρεαλιστής- rem, σοσιαλισμός – Socii, στραγγαλίζω – strangulati sunt, φίρμα -comfirmaverunt, ρήγας – regie
Γ1.
Nobilissima genera
Clariores, clarissimi
Quorundam
Viros
Urbium
Carcer
Spe
Sententiam
Multum, plus, plurimum
Earum
Coniuratio
Γ2α.
pervenerit: pervenire
videat: videre
fateatur: fateri
Γ2β.
coniurem
consequuntur
expellebas
deprehendendi
aluissemus
nascituram
dic
intellectu
esse
Δ1α.
ingenii: είναι γενική της ιδιότητας στο vir
ex urbe: είναι εμπρόθετος επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει απομάκρυνση από τόπο και προσδιορίζει το ρήμα expulsus est
eius: είναι ετερόπτωτος ονοματικός προσδιορισμός, γενική κτητική στο socii
non credendo: είναι απρόθετη αφαιρετική του γερουνδίου που λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου στο ρήμα confirmaverunt
factum esse: είναι ειδικό απαρέμφατο που λειτουργεί ως αντικείμενο στο ρήμα dicerent
Δ1β.
qui non fateatur: Είναι δευτερεύουσα επιρρηματική αναφορική συμπερασματική πρόταση. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος στο fore και έχει ως όρο αναφοράς το δεύτερο neminem. Στην κύρια πρόταση υπάρχει το δεύτερο tam που προϊδεάζει για την ύπαρξη της αναφορικής συμπερασματικής. Εκφέρεται με έγκλιση υποτακτική, γιατί στη λατινική το αποτέλεσμα θεωρείται πάντα μια υποκειμενική κατάσταση· συγκεκριμένα χρόνου ενεστώτα (fateatur), γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου. Παρατηρείται ιδιομορφία στην ακολουθία των χρόνων, γιατί το αποτέλεσμα είναι ιδωμένο τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση) και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής του. Η πρόταση αναφέρεται στο παρόν-μέλλον.
Δ2α.
Antonius, alter consul, Catilinam ipsum […] proelio victum interfecit.
Δ2β.
Marco Tullio Cicerone et Gaio Antonio consulibus: ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη που δηλώνει χρόνο στο ρήμα coniuravit
Μετατροπή: Cum Marcus Tullius Cicero et Gaius Antonius consules essent
