Ο μεγάλος Κωνσταντίνος Καβάφης έχει γράψει ότι «Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι να πούνε». Οι Έλληνες, στις 28 Οκτωβρίου του 1940, είπαν το μεγάλο Όχι και άφησαν μια τεράστια παρακαταθήκη στην ελληνική και παγκόσμια ιστορία.
Στις 25 Νοεμβρίου του 1942 ήταν όμως η ώρα του μεγάλου Ναι. Οι δυο μεγαλύτερες αντιστασιακές οργανώσεις, ο ΕΔΕΣ και ο ΕΛΑΣ, υπερέβησαν τις διαφορές τους -ιδεολογικές και στρατηγικές- για να καταφέρουν ένα καίριο πλήγμα εναντίον των δυνάμεων του Άξονα. Το άμεσο αποτέλεσμα της σύμπραξης ήταν μία από τις σημαντικότερες πράξεις αντίστασης στην κατεχόμενη Ευρώπη την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Επίσης, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου αποτέλεσε τη σημαντικότερη επιτυχία της Αντίστασης, η οποία έδρασε ενωμένη.
Η σύμπραξη του ΕΔΕΣ και του ΕΛΑΣ δεν ήταν εύκολη. Απαίτησε κόπο και πολλές επιμέρους υπερβάσεις, σε επίπεδο ηγεσίας των οργανώσεων. Ο συμβολισμός όμως της πράξης ήταν τεράστιος. Έδωσε μήνυμα τόσο στο εσωτερικό όσο και το εξωτερικό.
Στο εσωτερικό, σε μια χώρα βαριά τραυματισμένη από τον εθνικό διχασμό, μια χώρα υπό ξένη κατοχή, όλοι κατάλαβαν ότι η συνεργασία είναι μονόδρομος απέναντι στον κοινό εχθρό. Και ότι η συνεργασία μπορεί να αποδώσει καρπούς, πολιτικούς και στρατιωτικούς. Ο αγωνιζόμενος ελληνικός λαός έλαβε το ηχηρό μήνυμα ότι σε επίπεδο προσωπικό, σε επίπεδο γειτονιάς, χρειάζεται να αφήσουμε πίσω ό,τι μας χωρίζει και να βρούμε αυτά που μας ενώνουν. Γιατί μπορεί να ήταν πολλά αυτά που χώριζαν, αλλά ήταν απείρως σημαντικότερα όσα καθιστούσαν την ένωση και την ομόνοια κατηγορικές προστακτικές. Το μήνυμα αυτό πέρασε στο εσωτερικό της Ελλάδας και συνέβαλε στο να πορευτεί ο τόπος, για ένα κρίσιμο διάστημα έστω, με τρόπο που έβαζε το εμείς πάνω από το εγώ.
Στο εξωτερικό το μήνυμα ήταν ακόμα πιο ηχηρό. Η μικρή Ελλάδα, η κατεχόμενη Ελλάδα, έδωσε το μήνυμα της έμπρακτης αντίστασης μεγάλου βεληνεκούς και απόβλεψης. Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου δεν ήταν συμβολικού χαρακτήρα γεγονός, αλλά είχε στρατηγικό αντίκτυπο και επηρέασε σημαντικά την εξέλιξη των πολεμικών γεγονότων στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική. Την ώρα μάλιστα που άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί συνεργάζονταν με τον Άξονα ή είχαν μοιρολατρικά υποταχθεί. Επίσης, κατάλαβαν όλοι, εχθροί και φίλοι, ότι οι Έλληνες έχουν το σθένος και τη διαύγεια να διεκδικήσουν ενωμένοι το συμφέρον της Ελλάδας, οπότε έπρεπε να μην θεωρείται δεδομένη η επιτυχία του «διαίρει και βασίλευε» στην περίπτωση της πατρίδας μας. Και αυτό ήταν κρίσιμο στοιχείο στους σχεδιασμούς για την επόμενη ημέρα του πολέμου.
Η επέτειος της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου καθιερώθηκε, από την ελληνική Πολιτεία, ως ημέρα του ετήσιου εορτασμού της Εθνικής Αντίστασης. Ο στόχος, πέρα από την προφανή οφειλόμενη απόδοση τιμής, είναι και παραμένει η διαρκής υπόμνηση της προτεραιότητας του Έθνους. Η αντίσταση ήταν εθνική: τίποτε λιγότερο και τίποτε περισσότερο. Και αυτό πρέπει να το έχουμε βαθιά χαραγμένο στο νου και την ψυχή μας, καθώς ποτέ δεν λείπουν οι μεγάλες προκλήσεις για τον ελληνισμό. Όποιος ποντάρει στο διχασμό, ας έχει στο μυαλό του ότι οι Έλληνες είμαστε έθνος των υπερβάσεων σε όλα τα επίπεδα και έχουμε αποδείξει ότι ξέρουμε και μπορούμε να υπερβαίνουμε τον πήχη των περιστάσεων, ειδικά όταν αυτές είναι κρίσιμες.
