Ανακοίνωση έγκρισης του τυριού Τσαλαφούτι ως Π.Ο.Π. από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή – Ενημέρωση της Π.Ε. Ευρυτανίας

Σύμφωνα με την απόφαση 2024/2972 της 25ης Νοεμβρίου 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε την καταχώριση στο ενωσιακό μητρώο γεωγραφικών ενδείξεων του τυριού Τσαλαφούτι (ΤΣΑΛΑΦΟΥΤΙ/TSALAFOUTI ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ). Η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας αισθάνεται την ανάγκη να χαιρετίσει την απόφαση αυτή καθώς ήταν η περιφερειακή αρχή υπό τον Κώστα Μπακογιάννη που από το μακρινό πλέον 2016 οραματίστηκε, έθεσε ως υψηλή προτεραιότητα και στήριξε όλη την απαιτούμενη διαδικασία πιστοποίησης του τυριού «τσαλαφούτι», στα πλαίσια της πολιτικής της ανάπτυξης και στήριξης της πρωτογενούς παραγωγής και εν συνεχεία η περιφερειακή αρχή υπό τον κ. Φάνη Σπανό που αγκάλιασε επίσης με θέρμη τον ίδιο οραματισμό.
Η όλη διαδικασία είχε ξεκινήσει με απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου κατόπιν εισήγησης του Αντιπεριφερειάρχη Ευρυτανίας κ. Αριστείδη Τασιού, με την αρχική δέσμευση 150.000 € στο τεχνικό πρόγραμμα της Π.Ε. Ευρυτανίας, για την μελέτη και πιστοποίηση του παραδοσιακού Ευρυτανικού τυριού «Τσαλαφούτι», η οποία εκπονήθηκε σε συνεργασία με τον «Ελληνικό Γεωργικό Οργανισμό (ΕΛΓΟ) ΔΗΜΗΤΡΑ» με τον οποίο και υπεγράφη η σχετική προγραμματική σύμβαση. Παράλληλα με πρωτοβουλία της Π.Ε. Ευρυτανίας είχε συσταθεί Επιτροπή Παρακολούθηση της Προγραμματικής Σύμβασης για το έργο, στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, η θεματική Αντιπεριφερειάρχης Ορεινής και Δασικής Πολιτικής της ΠΣΤΕ κα Κατερίνα Καλάντζή, εκπρόσωποι των τμημάτων «Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής» και «Δασολογίας & Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος Καρπενησίου» του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, στελέχη της Διεύθυνσης Αγροτικής Ανάπτυξης της Π.Ε. Ευρυτανίας και εκπρόσωποι των τοπικών τυροκόμων -παραγωγών. Παράλληλα συστάθηκε και η ομάδα έργου αποτελούμενη από τους τυροκόμους- παραγωγούς, κ. Κουτρομάνο και Γαβρίλη με έδρα τον Δήμο Καρπενησίου και κ. Τσιαμάκη με έδρα τον Δήμο Αγράφων.
Σκοπός του έργου ήταν μέσα από την μελέτη των μικροβιολογικών, φυσικοχημικών, βιοχημικών, αρωματικών και οργανοληπτικών χαρακτηριστικών του τυριού ¨τσαλαφούτι¨ να διαμορφωθούν οι προδιαγραφές εκείνες ώστε να μπορέσει να πιστοποιηθεί το «τσαλαφούτι» ως τυρί προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης (ΠΓΕ) ή/και τυρί ορεινής παραγωγής περιορισμένης ονομασίας προέλευσης, ώστε να αναβαθμιστεί ποιοτικά και εμπορικά, και να καθιερωθεί στην ελληνική και ευρωπαϊκή αγορά.
Οι ειδικοί επιστήμονες του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, προχώρησαν στην καταγραφή του παραδοσιακού τρόπου παρασκευής του «τσαλαφουτιού» καθώς και στα υπόλοιπα παραγόμενα γαλακτοκομικά προϊόντα των Δήμων Αγράφων και Καρπενησίου και τα ληφθέντα δείγματα μεταφέρθηκαν στις εγκαταστάσεις του Ινστιτούτου Γάλακτος Ιωαννίνων του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ. Δείγματα των τυριών αυτών σε διαφορετικές φάσεις ωρίμανσης αναλύθηκαν σε βάθος, ως προς τα φυσικοχημικά, μικροβιολογικά, αρωματικά και οργανοληπτικά χαρακτηριστικά τους και όλες αυτές οι πληροφορίες και τα αποτελέσματα συμπεριλήφθηκαν στην τελική έκθεση που συντάχθηκε από το ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ που απετέλεσε την βάση του φακέλου υποψηφιότητας για τον χαρακτηρισμό του «τσαλαφουτιού» ως Π.Ο.Π.
Και τελικά έφτασε η στιγμή της δικαίωσης και της ικανοποίησης, καθώς μετά από τον προσεκτικό σχεδιασμό και την παρακολούθηση της διαδικασίας βήμα βήμα, υπό την διαρκή επιτήρηση σε όλα τα στάδια του προέδρου του «ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ», καθηγητή κ. Σέρκου Χαρτουνιάν, ήρθε η πολυπόθητη αναγνώριση. Καταγράφτηκαν για το «τσαλαφούτι» όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που στοιχειοθέτησαν την ιδιαίτερη ταυτότητά του προστατευόμενου τυριού και επίσημα αναγνωρίστηκε ως ένα λευκό αλοιφώδες τυρί, με ελαφρύ άρωμα, χαρακτηριστικό των ντόπιων βοτάνων διατροφής των ζώων ελεύθερης εκτατικής κτηνοτροφίας των περιοχών παραγωγής. Περιοχές που παράγεται παραδοσιακά από τους κτηνοτρόφους – τυροκόμους, είναι τα χωριά των Ευρυτανικών Δήμων Αγράφων και Καρπενησίου, αλλά και των ημιορεινών και ορεινών Δήμων Μακρακώμης Φθιώτιδας, Καραϊσκάκη, Βορείων και Κεντρικών Τζουμέρκων της Περιφέρειας Ηπείρου, τους Δήμους Ξηρομέρου, Αμφιλοχίας, Ακτίου-Βόνιτσας και Αγρινίου της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας και τους Δήμους Αργιθέας, Λίμνης Πλαστήρα, Μουζακίου και Πύλης της Περιφέρειας Θεσσαλίας. Κοινό χαρακτηριστικό των περιοχών είναι το ορεινό ανάγλυφο της Κεντρικής-Νότιας απόληξης της οροσειράς της Πίνδου που χαρακτηρίζεται από έντονη παρουσία βουνών (Τυμφρηστός, Παναιτωλικό, Αγραφιώτικα-Αργιθεάτικα και Αθαμανικά Όρη), κοιλάδων και ποταμών, περιλαμβάνοντας υψόμετρα τα οποία σε αρκετές περιπτώσεις ξεπερνούν τα 2.000 μέτρα.
Η Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας έχει ήδη προβεί σε αρκετές και σημαντικές πρωτοβουλίες για την στήριξη και ανάπτυξη της αγροτικής παραγωγής (Αγροδιατροφική Σύμπραξη, βελτίωση αγροτικής οδοποιίας, πρόγραμμα αγροτικού εξηλεκτρισμού κλπ) και η θέσπιση ειδικού χαρτοφυλακίου Ορεινής και Δασικής Πολιτικής έδωσε την ευκαιρία να παρακολουθείται η όλη διαδικασία ακόμη πιο επισταμένα, καθώς το «τσαλαφούτι» είναι ένα προϊόν καθαρά ορεινής παραγωγής, η παραγωγή και εκμετάλλευση του οποίου μπορεί να συμβάλλει άμεσα στην αύξηση του εισοδήματος των κτηνοτρόφων και στην άνοδο του βιοτικού τους επιπέδου και βέβαια στην συγκράτησή τους στις ορεινές περιοχές που παράγεται. Αυτό ακριβώς διασφαλίζεται σε πρακτικό επίπεδο και από την αναγνώριση Π.Ο.Π. πέρα από την αναβάθμιση του ίδιου του προϊόντος.
Η διαδικασία τόσο της τυροκόμησης όσο και του συσκευασμού του, θα πρέπει να περιορίζεται εντός της οριοθετημένης γεωγραφικής ζώνης λόγω του ότι η πρώτη ύλη (γάλα) είναι ευαίσθητη σε μικροβιακές αλλοιώσεις, και το τελικό προϊόν είναι φρέσκο και ευαλοίωτο αφού δεν έχει επιδερμίδα. Έτσι, με τον επιτόπου συσκευασμό για να αποφεύγεται ο κίνδυνος υποβάθμισης της ποιότητας και των οργανοληπτικών του χαρακτηριστικών και να διασφαλίζεται η ασφάλεια των καταναλωτών, παράλληλα διασφαλίζονται επιπλέον θέσεις εργασίας στις ορεινές περιοχές.
Ο Αντιπεριφερειάρχης Ευρυτανίας κ. Αριστείδης Τασιός μετά την επίσημη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε «Είμαστε περήφανοι και ικανοποιημένη από την ολοκλήρωση της διαδικασίας αναγνώρισης του τυριού Τσαλαφούτι ως προϊόν Π.Ο.Π. Δεν αμφιβάλαμε ποτέ για την θετική έκβαση του τολμηρού εγχειρήματος παρά τις δυσκολίες που γνωρίζαμε από την αρχή ότι ήταν μεγάλες, καθώς από την πρώτη στιγμή προχωρούσαμε με την βεβαιότητα ότι κάναμε όλα τα απαραίτητα βήματα σύμφωνα με την απαιτούμενη διαδικασία και είχαμε την απόλυτη εμπιστοσύνη στο ίδιο το προϊον και τους παραγωγούς του». Ενώ και η Αντιπεριφερειάρχης Ορεινής & Δασικής Πολιτικής της ΠΣΤΕ δήλωσε «Με υπομονή και επιμονή και με σταθερά βήματα, είμαστε σήμερα στην ευχάριστη θέση να καμαρώνουμε το πρώτο Π.Ο.Π. προϊόν της Ευρυτανίας, το μαλακό τυρί «τσαλαφούτι». Η ποιότητα του αιγοπρόβειου γάλακτος των κτηνοτρόφων μας και η τεχνογνωσία του παραδοσιακού τρόπου τυροκόμησης έφερε αυτό το εκπληκτικό αποτέλεσμα. Το οποίο παράλληλα αποτελεί και πολύ σημαντική εξέλιξη στην ανάπτυξη του αγροδιατροφικού κλάδου και την ορεινής οικονομίας. Καλό ταξείδι στους ουρανίσκους της γεύσης!».