O αναβρασμός συνεχίζεται στην Τουρκία για τη σύλληψη του Εκρέμ Ιμάμογλου, αλλά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ποντάρει στο ότι οι σύμμαχοί του στο ΝΑΤΟ τον χρειάζονται πάρα πολύ για να κλιμακώσουν την πίεση.
Με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη απασχολημένες με προκλήσεις ασφαλείας, ο Ερντογάν έχει πλασαριστεί ως βασικός διαμεσολαβητής από τον πόλεμο στην Ουκρανία μέχρι τις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και στην Αφρική, και πέρα από μερικές χλιαρές ως επί το πλείστον ενστάσεις από τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες «έλαμψε διά της απουσίας της» η διεθνής κατακραυγή για την απόφαση χθες Κυριακή τουρκικού δικαστηρίου να οδηγηθεί στη φυλακή ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Εκρεμ Ιμάμογλου εν αναμονή της δίκης του για «διαφθορά» και «τρομοκρατία», σχολιάζει το Bloomberg.
Γαλλία και Γερμανία έκαναν λόγο για «οπισθοδρόμηση της δημοκρατίας» στην Τουρκία, ενώ το Στέιτ Ντιπάρτμεντ του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ μίλησε για «εσωτερικό ζήτημα», μολονότι αναλυτές και διεθνή ΜΜΕ καταγγέλλουν ως άνευ προηγουμένου την κίνηση του Ερντογάν να στείλει στη φυλακή έναν τέτοιου υψηλού προφίλ αντίπαλο, που εθεωρείτο ευρέως ικανός να τον νικήσει στις επόμενες εκλογές.
Το στοίχημα του Ερντογάν
Ο Ερντογάν πιθανότατα εκτιμά ότι η ανερχόμενη στρατηγική σημασία της Τουρκίας υπερτερεί των δημοκρατικών της ελλείψεων. Είναι ένα στοίχημα που, μέχρι στιγμής, έχει αποδώσει πολιτικά – μολονότι οι επενδυτές ξεφορτώνονται τουρκικά περιουσιακά στοιχεία, σχολιάζει στην ανάλυσή του το ίδιο πρακτορείο.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει μεγαλώσει την εξάρτηση της Ευρώπης από την Τουρκία, το διευρυνόμενο στρατιωτικό αποτύπωμα και οι αμυντικές δυνατότητες της οποίας την καθιστούν πολύτιμο σύμμαχο, καθώς ο Τραμπ επανεξετάζει τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. «Το παγκόσμιο περιβάλλον είναι ανεκτικό έναντι του Ερντογάν, ικανότατου στο να διαβάζει το πνεύμα των καιρών», δήλωσε ο Σονέρ Τσαγκαπτάι, διευθυντής του Τουρκικού Ερευνητικού Προγράμματος στο Ινστιτούτο για την Πολιτική της Εγγύς Ανατολής της Ουάσιγκτον. «Δεν περιμένω καμία ουσιαστική αντίδραση από την Ευρώπη ή τις ΗΠΑ», πρόσθεσε.
Το σχέδιο του Ερντογάν για την αλλαγή του Συντάγματος
Oι επόμενες προεδρικές εκλογές στην Τουρκία αναμένεται να διεξαχθούν το 2028, αλλά, βάσει του ισχύοντος Συντάγματος της Τουρκίας, ο ηλικίας 71 ετών Ερντογάν δεν μπορεί να κατεβεί ξανά υποψήφιος. Για να αλλάξει αυτό, το κόμμα του -το AKP- και οι σύμμαχοί του χρειάζονται κοινοβουλευτική πλειοψηφία, και σύμφωνα με παρατηρητές η καταστολή της αντιπολίτευσης και τα πρόσφατα ανοίγματα προς τους Κούρδους αυτονομιστές με στόχο τον τερματισμό των συγκρούσεων, σε αυτό ακριβώς αποσκοπούν.
«Αυτό που καθίσταται όλο και σαφέστερο είναι η προθυμία του Ερντογάν να οδηγήσει την Τουρκία προς την πλήρη απολυταρχία, απομακρύνοντάς την από το ανταγωνιστικό αυταρχικό μοντέλο που χαρακτήρισε τη διακυβέρνηση της χώρας την τελευταία δεκαετία», δήλωσε ο Βολφγκάνγκο Πίκολι, συμπρόεδρος της συμβουλευτικής εταιρείας ανάλυσης πολιτικών κινδύνων Teneo.
Πώς ευνοείται ο Τούρκος πρόεδρος από το διεθνές περιβάλλον
Ο Τραμπ διαπραγματεύεται κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, όπου ο Ερντογάν έχει προτείνει την αποστολή τουρκικών στρατευμάτων ως ειρηνευτική δύναμη. Η Τουρκία είναι μια από τις λιγοστές χώρες στις οποίες δεν αρνείται έναν τέτοιον ρόλο η Μόσχα, μολονότι ο Βλαντίμιρ Πούτιν αντιδρά σθεναρά στην ανάπτυξη νατοϊκών στρατευμάτων στην Ουκρανία.
Παράλληλα, η Τουρκία έχει προτείνει στην Ουάσιγκτον να αναλάβει τη μάχη κατά του ISIS και να παράσχει σταθερότητα στη Συρία, επιτρέποντας στις ΗΠΑ να εστιάσουν σε άλλες προτεραιότητες της εθνικής τους ασφάλειας την προσοχή τους, σημειώνει το Bloomberg.
Ο Ερντογάν ζήτησε επίσης, στη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας του με τον Τραμπ στις 16 Μαρτίου, άρση των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στις τουρκικές αμυντικές βιομηχανίες. Πέραν τούτου, ο Ερντογάν, που επιδιώκει συνάντηση με τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο τον Απρίλιο, ζήτησε την επαναφορά της Άγκυρας στο πρόγραμμα συμπαραγωγής των μαχητικών F-35.
«Νομίζω ότι ο πρόεδρος είχε μια υπέροχη συζήτηση με τον Ερντογάν προ ημερών», δήλωσε την Παρασκευή ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, παραμερίζοντας τις ανησυχίες για τον αναβρασμό που προκαλεί στην Τουρκία η προφυλάκιση του Ιμάμογλου. «Υπάρχουν πολλά καλά, θετικά νέα που έρχονται τώρα από την Τουρκία ως αποτέλεσμα αυτής της συνομιλίας», πρόσθεσε.
Η πίεση των αγορών
Αυτή τη στιγμή, λέει το Bloomberg, οι επενδυτές ίσως είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να φρενάρει τα σχέδια του Ερντογάν.
Η αστάθεια στις χρηματοπιστωτικές αγορές θέτει σε κίνδυνο τα οικονομικά κέρδη που αποκόμισε η Τουρκία μετά την επανεκλογή του Ερντογάν στα μέσα του 2023 και την επαναφορά του πρώην συμμάχου, Μεχμέτ Σιμσέκ, στο τιμόνι του υπουργείου Οικονομικών.
Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας αύξησε τα επιτόκια στο 50% -το υψηλότερο ποσοστό από το 2003, που ανέβηκε στην εξουσία ο Ερντογάν- και τα κράτησε σε αυτά τα επίπεδα για ικανό διάστημα, ώστε να συσσωρεύσει η Τουρκία συναλλαγματικά αποθέματα, που ήταν επί χρόνια στο κόκκινο.
Ο πληθωρισμός, που εξακολουθούσε να κυμαίνεται γύρω στο 40%, άρχισε να δείχνει τελικά κάποια σημάδια υποχώρησης, αφού οι ραγδαίες αυξήσεις των τιμών ώθησαν πολλούς Τούρκους στη φτώχεια και τους απομάκρυναν από το κυβερνών κόμμα του Ερντογάν.
Αλλά, μετά τη σύλληψη του Ιμάμογλου την περασμένη εβδομάδα, το κόστος δανεισμού της Τουρκίας αυξήθηκε, οι μετοχές υποχώρησαν και η λίρα κατέγραψε απώλειες άνω του 3% ωθώντας την κεντρική τράπεζα να παρέμβει για να στηρίξει το εθνικό νόμισμα.
Σύμφωνα με τον πολιτικό αναλυτή Τσαγκαπτάι, «σε αυτή τη φάση, μόνον οι μαζικές ειρηνικές διαδηλώσεις και οι αγορές -ο μόνος παράγοντας αναφορικά με την Τουρκία που δεν ελέγχει ο Ερντογάν- μπορούν να πείσουν τον πρόεδρο της Τουρκίας να αλλάξει πορεία».
