Μετά από ερώτηση του Ευρωβουλευτή του ΠΑΣΟΚ, Σάκη Αρναούτογλου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τοποθετήθηκε σχετικά με το υδροηλεκτρικό έργο Αυλακίου στην Κοιλάδα του Αχελώου, μια περιοχή ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000.
Στην απάντησή της, η Κομισιόν υπογραμμίζει ότι είναι πρωτίστως ευθύνη των Εθνικών Αρχών να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση του έργου με τη νομοθεσία της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων, την προστασία των υδάτων και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ωστόσο, τονίζει ότι «θα συνεχίσει να παρακολουθεί την κατάσταση και μπορεί να αποφασίσει να λάβει κατάλληλα μέτρα», μια διατύπωση που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο παρέμβασης της ΕΕ, αν διαπιστωθούν παραβιάσεις της κοινοτικής νομοθεσίας.
Με αφορμή την απάντηση της Κομισιόν ο κ. Αρναούτογλου, δήλωσε σχετικά: «Η απάντηση της Κομισιόν επιβεβαιώνει τη σοβαρότητα των ανησυχιών μας και την ανάγκη αυστηρής τήρησης των ευρωπαϊκών κανόνων. Η προστασία της Κοιλάδας του Αχελώου είναι αδιαπραγμάτευτη. Η τοπική κοινωνία, οι φορείς και οι πολίτες δικαίως απαιτούν τη διατήρηση του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου της περιοχής. Αντί να αναδειχθεί ως πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης και εναλλακτικού τουρισμού, η περιοχή κινδυνεύει να ερημωθεί και να εγκαταλειφθεί, καθώς το έργο αποτρέπει την ανάπτυξη και ωθεί τους κατοίκους σε αναγκαστική αποχώρηση. Παρακολουθούμε στενά το ζήτημα και θα συνεχίσουμε να πιέζουμε ώστε να αποτραπεί η υλοποίηση ενός έργου που απειλεί ένα τόσο πολύτιμο οικοσύστημα».
Το έργο έχει ήδη προκαλέσει ισχυρές αντιδράσεις από τοπικές κοινότητες, περιβαλλοντικές οργανώσεις και φορείς, οι οποίοι υπογραμμίζουν ότι η κατασκευή του θα αλλοιώσει ανεπανόρθωτα το φυσικό τοπίο, θα θέσει σε κίνδυνο την τοπική βιοποικιλότητα και θα οδηγήσει σε κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις για την περιοχή.
Η προσπάθεια για τη διάσωση της Κοιλάδας του Αχελώου συνεχίζεται, με την προσοχή πλέον στραμμένη τόσο στις αποφάσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης όσο και στις επόμενες κινήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ακολουθούν η ερώτηση και η απάντηση της Κομισιόν:
Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-002803/2024
προς την Επιτροπή
Άρθρο 144 του Κανονισμού
Σάκης Αρναούτογλου (S&D)
Θέμα: Κίνδυνος καταστροφής της κοιλάδας του Αχελώου από το προτεινόμενο υδροηλεκτρικό έργο Αυλακίου σε έναν ήδη επιβαρυμένο ποταμό με επτά υδροηλεκτρικά έργα
Το υδροηλεκτρικό έργο Αυλακίου που σχεδιάζεται στην κοιλάδα του Αχελώου έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τοπικές κοινωνίες και φορείς που ανησυχούν για τις καταστροφικές επιπτώσεις του στο φυσικό περιβάλλον και στην πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής. Η κοιλάδα του Αχελώου αποτελεί προστατευόμενη περιοχή Natura 2000, με εξαιρετική οικολογική σημασία και ιδιαίτερη βιοποικιλότητα. Επιπλέον, έχει αναγνωριστεί για την αξία της στον εναλλακτικό τουρισμό, τον αγροτουρισμό και τον θρησκευτικό τουρισμό και οι κάτοικοι προσπαθούν για την ένταξή της στα μνημεία της UNESCO.
Το έργο θα οδηγήσει σε εκτεταμένη περιβαλλοντική καταστροφή, καθώς το φράγμα θα κατακλύσει σχεδόν ολόκληρη την κοιλάδα, με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί το φυσικό τοπίο και να βυθιστούν σημαντικά πολιτιστικά μνημεία, δάση, κατοικίες και καλλιεργήσιμα εδάφη.
Λαμβάνοντας υπόψη τις ευρωπαϊκές οδηγίες για την προστασία των φυσικών πόρων και των υδάτινων οικοσυστημάτων και τις αρνητικές γνωμοδοτήσεις του ΟΦΥΠΕΚΑ και περιφερειών και δήμων της περιοχής, ερωτάται η Επιτροπή:
1. Είναι ενήμερη για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις που θα επιφέρει το έργο σε προστατευόμενη περιοχή Natura 2000;
2. Πώς θα διασφαλίσει ότι τα μεγάλα έργα ΑΠΕ δεν θα βλάπτουν το περιβάλλον και την πολιτιστική κληρονομιά σε περιοχές φυσικής και πολιτιστικής σημασίας;
3. Ποια μέτρα θα λάβει για την προστασία των τοπικών κοινωνιών που αντιτίθενται σε έργα τα οποία αλλοιώνουν τον χαρακτήρα της περιοχής, οδηγώντας σε μετανάστευση και ερημοποίηση λόγω απώλειας αγροτικής και ήπιας εναλλακτικής τουριστικής δραστηριότητας;
Κατάθεση: 6.12.2024
EL E-002803/2024 Απάντηση της κ. Roswall εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (13.2.2025)
Αποτελεί καθήκον των εθνικών αρμόδιων αρχών να αξιολογούν τις επιπτώσεις του έργου που αναφέρετε, όπως απαιτείται από το δίκαιο της ΕΕ. Η οδηγία για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ)[1] απαιτεί, πριν από τη χορήγηση άδειας, τα έργα που μπορεί να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον να υπόκεινται σε εκτίμηση. Όσον αφορά τις εγκαταστάσεις για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας[2], οι αρχές πρέπει να αποφασίζουν κατά πόσον είναι αναγκαία η εκτίμηση μέσω κατά περίπτωση μελέτης ή προκαθορισμένων κατώτατων ορίων ή κριτηρίων. Η εν λόγω εκτίμηση, εφόσον απαιτείται, θα λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις των έργων στο περιβάλλον και στις πτυχές της πολιτιστικής κληρονομιάς. Σύμφωνα με το άρθρο 6 της οδηγίας για τους οικοτόπους[3], εάν το έργο ενδέχεται να έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις σε τόπο Natura 2000, οι αρμόδιες αρχές πρέπει να προβούν σε κατάλληλη εκτίμηση των επιπτώσεών του στον τόπο, λαμβανομένων υπόψη των στόχων διατήρησής του[4]. Όταν η υποχρέωση διενέργειας εκτιμήσεων απορρέει ταυτόχρονα από την οδηγία ΕΠΕ και την οδηγία για τους οικοτόπους, το κράτος μέλος πρέπει, κατά περίπτωση, να προβλέπει συντονισμένες και/ή κοινές διαδικασίες. Σύμφωνα με την οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα[5], τα κράτη μέλη πρέπει να διασφαλίζουν ότι δραστηριότητες όπως η μεταφορά υδάτων δεν οδηγούν σε επιδείνωση της κατάστασης οποιουδήποτε υδατικού συστήματος και ότι λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα για την πρόληψη αρνητικών επιπτώσεων.
Τα κράτη μέλη έχουν την πρωταρχική ευθύνη να διασφαλίζουν ότι τα έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αναπτύσσονται σε πλήρη συμμόρφωση με την ενωσιακή νομοθεσία. Η προστασία και η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς ευρωπαϊκής σημασίας αποτελούν επίσης πρωτίστως εθνική αρμοδιότητα[6]. Στο πλαίσιο του ρόλου της ως θεματοφύλακα των Συνθηκών, η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί την κατάσταση και μπορεί να αποφασίσει να λάβει κατάλληλα μέτρα.
